تیک عصبی چیست و روش درمان تیک عصبی چیست؟

تیک عصبی به دلایل مختلف و با علایم گوناگونی پدید می اید. اکثرا افراد بعد از یکی دو ماه استرس بخاطر موضوعی خاص دچار تیک عصبی می شوند. این تیک میتواند شامل پلک زدن، تکان خوردن دست یا انگشت و هر علایم دیگری باشد. اولا تا جایی که میتوانید سعی کنید وارد محیط پر استرس نشوید تا تیک های عصبی سراغ تان نیاید. دوما اگر دچار آن شدید با قرار گرفتن در محیط آرام و روشهای دیگر این مشکل را رفع کنید.

روش درمان تیک عصبی

تیک عصبی چیست؟

برخی تیک‌های عصبی می‌تواند طولانی شود، به گونه‌ای که شخص و اطرافیانش را آزار دهد. در چنین شرایطی مراجعه به روانپزشک یا روان‌شناس و مصرف برخی آرام‌بخش‌ها و نیز انجام اقدامات رفتاردرمانی ضروری است.

سیاری از افراد پس از گذراندن یک دوره چند ماهه پراسترس در زندگی‌، دچار تیک‌های عصبی مانند پرش مکرر چشم، تکان دادن دست یا سر و… می‌شوند، اما پس از رفع اضطراب و به دست آوردن آرامشی نسبی، این تیک‌ها برطرف می‌شود.
پس می‌توان نتیجه گرفت که «تیک» یا پرش ناگهانی، سریع، غیرارادی، متناوب و تکراری یک عضله، مشکلی با ریشه‌های عصبی است. البته تیک ممکن است در یک یا چند دسته از عضلات یا یک عضو بدن ظاهر شود.
بعضی،‌ این نوع تیک‌ها را با گازگرفتن لب‌ها، کشیدن انگشتان یا حرکات غیرارادی دست‌ها، شانه‌ها یا پاها بروز می‌دهند، حتی در برخی موارد حرکاتی غیرارادی در چهره یک فرد اتفاق می‌افتد که برای دیگران خنده‌دار است، بدون آن که بدانند واکنش آنها، به تداوم این تیک‌های عصبی در شخص منجر می‌شود.

بروز پرش‌های عصبی و تیک عصبی

روان‌شناسان می‌گویند تیک عصبی بیشتر در صورت، گردن و سر ظاهر می‌شود و پرش پلک‌ها از شایع‌ترین نوع تیک‌های عصبی است، اما گاهی این پرش‌های ظریف که در پلک تحتانی و فوقانی احساس می‌شود، توسط دیگران قابل مشاهده نیست. به هر حال تیک، نمایانگر نوعی تخلیه روانی و نشانه ناراحتی‌های عصبی است.

برخی از تیک‌های عصبی، ساده است و تنها زمان کوتاهی شخص را درگیر خود می‌کند؛ این نوع تیک‌ها می‌تواند صوتی یا حرکتی باشد، البته بیشتر در ناحیه سر و صورت قابل مشاهده‌ است که پلک‌زدن‌های مکرر و غیرارادی از جمله این نوع پرش‌های عصبی است.
برخی نیز با بالا کشیدن مکرر بینی، صاف‌کردن گلو و نیز حرکت‌هایی در ناحیه گردن این نوع تیک‌ها را بروز می‌دهند.
تیک‌های عصبی در موارد دیگر می‌تواند حالت مزمن پیدا کند و طولانی شود، به گونه‌ای که شخص و اطرافیانش را آزار دهد. در چنین شرایطی مراجعه به روانپزشک یا روان‌شناس و مصرف برخی آرام‌بخش‌ها و نیز انجام اقدامات رفتاردرمانی ضروری است.

پاسخ بدن به فشارهای عصبی و تیک عصبی

روان‌شناسان تاکید می‌کنند چند علت عمده برای پرش‌های ظریف عضلانی صورت شناخته شده است که می‌توان خستگی زیاد، استرس و کمبود کلسیم را از جمله آنها دانست.

حتی استرس موجب اختلالات جسمی چون بی نظمی ضربان قلب، اختلال در تنفس و گوارش و احساس دردهای استخوانی و جسمی می‌شود.

مرگ عزیزان، دعوا و جدایی در کانون خانواده، ترس از بیکاری، نداشتن امکانات مناسب اجتماعی، شهرنشینی و سکونت در محلات پرجمعیت و ترافیک سنگین در راه خانه و محیط کار، همگی از عوامل استرس‌زا به حساب می‌آیند.

چشم‌هایی که می‌پرند

روان‌شناسان می‌گویند پرش چشم یکی از عارضه‌های چشمی است که گاهی بروز می‌کند، اما این نوع تیک عصبی هیچ عوارضی ندارد و بهترین روش برای رفع آن داشتن آرامش، استراحت و بی‌توجهی نسبت به این مساله است.

تحریکات عصبی و روحی، کم‌خوابی و استرس از عوامل بروز عارضه پرش چشم است که فرد در پلک‌های خود احساس حرکت می‌کند.

البته دکتر بیرشک معتقد است که در کنار استرس و عوامل اضطرابی، ممکن است کارکردن بیش از حد در پای رایانه و مطالعه طولانی بخصوص با نور ناکافی نیز به خستگی چشم‌ها و بروز تیک عصبی در آنها منجر شود.

همچنین برخی از متخصصان کمبود مواد معدنی چون کلسیم و منیزیم، بخصوص در کودکان را از عواملی می‌دانند که به تشدید تیک‌های عصبی کمک می‌کند، ‌چرا که مواد معدنی در تقویت سیستم‌های عصبی نقش مهمی را بازی می‌کند.

متخصصانی که به نقش تغذیه در کنترل واکنش‌های عصبی در بدن معتقدند، می‌گویند: منابع غذایی حاوی منیزیم همچون غلات سبوس‌دار، مغزها و مواد غذایی حاوی کلسیم شامل لبنیات، مهم‌ترین مواد غذایی برای کمک به درمان تیک‌های عصبی است.

«تیک جزو اختلالات حرکتی است که ممکن است از نوع ساده یا پیچیده باشد.

تیک‌های حرکتی ساده شامل پلک زدن، بالا بردن ابرو، اخم کردن، تمیز کردن بینی، فشار دادن دندان‌ها، حرکت لگن و … و تیک‌های حرکتی پیچیده نیز مانند تکان دادن سر، گردن، دست‌ها و انگشتان و چرخش تنه است.

علاوه بر تیک‌های حرکتی، تیک صدا نیز در افراد وجود دارد که به دو نوع ساده و پیچیده طبقه‌بندی می‌شود؛ تمیز کردن گلو، آه کشیدن، سرفه یا ایجاد صداهای کشیده در طول صحبت کردن از ویژگی افرادی است که تیک صدای ساده دارند.
همچنین لکنت زبان، گفتن جملات نامفهوم و در مواردی ناسزا گفتن جزو ویژگی‌های تیک صدای پیچیده در بیماران است.

حرکات ناشی از تیک، غیرارادی است و یک احساس درونی در فرد منجر به ایجاد حرکات تیک می‌شود و شیوع آن نیز سنین خاصی را دربرنمی‌گیرد، اما در اطفال شایع‌تر است.

از ویژگی‌های تیک این است که در خواب از بین می‌رود، در مواقعی که فرد حواسش به خودش نیست تشدید می‌شود، حرکات ناگهانی است، شروع و خاتمه دارد و موقتی است.

علل ایجاد تیک مختلف است. بیماری‌های ارثی، عارضه برخی عفونت‌ها، عارضه برخی داروهای ضدتشنج و جنون، عارضه مسمومیت و سکته‌های مغزی و ضربه مغزی از علل ایجاد تیک در افراد است.

درمان تیک معمولا با توجه به علت ایجاد آن شروع می‌شود؛ به طوری که بصورت درمان علامتی است و در برخی موارد نیز ممکن است به بیمار داروی اختصاصی بدهیم که در کل، همه موارد بستگی به نوع و شرایط بیمار دارد.

تیک در اطفال و بویژه پسران شایع‌تر است و در سنین دو تا 10 سالگی و با تیک‌های حرکتی ساده شروع می‌شود و پس از آن با تیک‌های صوتی ساده همراه است.

با بزرگ شدن فرد شدت علامات بیشتر می‌شود و در سنین بلوغ به حداکثر خود می‌رسد و در بزرگسالی نیز افزایش می‌یابد.

لذا افراد باید تیک‌ها را جدی بگیرند و هرچه سریع‌تر نزد پزشک متخصص بروند و تحت درمان قرار بگیرند. همچنین با توجه به اینکه استرس، علائم تیک را تشدید می‌کند، بیماران سعی کنند از هر گونه استرس و نگرانی به دور باشند.»

راههای درمان تیک عصبی

یکی از نکاتی که درباره انواع تیک‌ها حائز اهمیت است، نوع برخورد و نگاه عوام به آن است که باعث می‌شود، فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایندی شود و خود را از انظار پنهان کند و در صورت افزایش بیش از حد این اختلال، حتّی در رفتارهای اجتماعی او نیز تأثیر بگذارد.

اگر افراد با نشانه‌های طولانی‌مدت تیک مواجه شدند، باید برای جلوگیری از اختلالات وسیع‌تر به روان‌‌پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنند.

اولین روش، عدم توجه مستقیم به تیک ها می‌باشد که توسط خانواده اعمال می‌گردد و در صورت پایدار و مزمن بودن می‌توان از روش‌های غیردارویی از جمله Habit Reversal Training)HRT) آموزش معکوس کردن عادت که شامل ۵ مرحله می‌باشد استفاده نمود:

تیک عصبی چیست

+ توصیف و تکرار تیک در آینه

+ پیدا کردن جزئیات تیک توسط درمانگر

+ تمرین شناسایی اولین علامت رخداد تیک

+ آنالیز موقعیتی که تیک در آن رخ می‌دهد

+ آموزش پاسخ فیزیکال عکس توسط بیمار ۱ تا ۳ دقیقه

با آموزش این روش به کودک، بیمار می‌تواند علائم را تحت کنترل خود درآورد.

فرد مبتلا را دعوا و یا مسخره نکنید، به جای آن رژیم غذایی و یا شیوه زندگی او را تغییر دهید.

منبع