پرخوری عصبی چیست؟
پرخوری عصبی یا بولیمیا (Bulimia Nervosa) یکی از اختلالات خوردن است که معمولاً در نوجوانان و جوانان رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این اختلال، دوره‌های مکرر پرخوری شدید را تجربه می‌کنند و پس از آن با روش‌هایی مانند استفراغ عمدی، مصرف ملین‌ها، ورزش سنگین یا روزه‌داری سعی در جبران پرخوری خود دارند.
این اختلال می‌تواند عواقب جدی جسمی و روانی به دنبال داشته باشد و در صورت عدم درمان، ممکن است فرد را در معرض مشکلات قلبی، گوارشی و حتی خطر خودکشی قرار دهد.
علائم و نشانه‌های پرخوری عصبی
پرخوری عصبی دارای علائم مشخصی است که شناخت آن‌ها می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند.
علائم رفتاری و احساسی
- احساس فقدان کنترل هنگام غذا خوردن
- پرخوری در مدت کوتاه (کمتر از ۲ ساعت) و خوردن مقدار زیاد غذا
- استفاده از روش‌های ناسالم برای کنترل وزن (استفراغ عمدی، مصرف داروهای ملین، ورزش بیش از حد)
- نگرانی بیش از حد درباره وزن و ظاهر بدن
- پنهان کردن رفتارهای پرخوری و پاکسازی
- احساس گناه و افسردگی بعد از پرخوری
علائم جسمانی
- التهاب و زخم‌های گلو به دلیل استفراغ مکرر
- فرسایش مینای دندان و بیماری‌های لثه
- نوسانات وزنی شدید
- کمبود آب بدن
- اختلال در قاعدگی زنان
- ضعف و سرگیجه مداوم
پرخوری عصبی یا بولیمیا علل، علائم و روش‌های درمان
علل بروز پرخوری عصبی
عوامل متعددی در ایجاد بولیمیا نقش دارند که می‌توان آن‌ها را به عوامل روان‌شناختی، بیولوژیکی و اجتماعی تقسیم کرد.
عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی
- سابقه خانوادگی اختلالات خوردن
- تغییرات در هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها
- عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز (مانند سروتونین)
عوامل روانی و اجتماعی
- کمال‌گرایی و انتظارات غیرواقعی از خود
- تجربه استرس‌های شدید یا آسیب‌های روحی
- تأثیر رسانه‌ها و تبلیغات بر ایده‌آل‌های زیبایی
- فشارهای اجتماعی برای داشتن اندام لاغر
اثرات پرخوری عصبی بر سلامت
پرخوری عصبی تأثیرات مخربی بر سلامت جسم و روان افراد دارد.
تأثیرات جسمانی
✅ مشکلات گوارشی: آسیب به مری و معده، یبوست یا اسهال
✅ کمبود مواد مغذی: کاهش شدید پتاسیم و سدیم در بدن
✅ بیماری‌های قلبی: افزایش خطر آریتمی و نارسایی قلبی
✅ اختلالات هورمونی: بی‌نظمی قاعدگی در زنان
✅ آسیب به کلیه‌ها: به دلیل کمبود آب ناشی از استفراغ مکرر
تأثیرات روانی
✔️ افسردگی و اضطراب شدید
✔️ کاهش عزت نفس و احساس گناه مداوم
✔️ افکار خودکشی و رفتارهای خودآزاری
✔️ اختلالات خواب و خستگی مزمن
روش‌های درمان پرخوری عصبی
درمان بولیمیا نیازمند یک رویکرد چندبعدی است که شامل درمان‌های روان‌شناختی، دارودرمانی و تغییر سبک زندگی می‌شود.
۱. روان‌درمانی
درمان شناختی-رفتاری (CBT): موثرترین روش درمانی برای بولیمیا که به افراد کمک می‌کند الگوهای فکری و رفتاری ناسالم خود را تغییر دهند.
درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT): روشی برای مدیریت هیجانات و کنترل تکانه‌ها.
روان‌درمانی مبتنی بر خانواده (FBT): مخصوص نوجوانان که نقش خانواده را در حمایت و نظارت بر تغذیه فرد تقویت می‌کند.
۲. دارودرمانی
داروی فلوکستین (Fluoxetine) که مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است و به کاهش علائم پرخوری عصبی کمک می‌کند.
۳. اصلاح سبک زندگی و تغذیه
✅ تنظیم وعده‌های غذایی و پرهیز از رژیم‌های سختگیرانه
✅ انجام تمرینات ذهن‌آگاهی و کاهش استرس
✅ حمایت عاطفی از سوی خانواده و دوستان
راهکارهای پیشگیری از پرخوری عصبی
- ایجاد یک رابطه سالم با غذا و پرهیز از ممنوعیت‌های غذایی سختگیرانه
- افزایش آگاهی درباره تأثیرات رسانه‌ها و معیارهای غیرواقعی زیبایی
- تمرکز بر سبک زندگی سالم به جای تمرکز بر کاهش وزن
- درمان زودهنگام اضطراب و افسردگی
- تقویت عزت نفس و پذیرش بدن
سوالات متداول درباره پرخوری عصبی
پرخوری عصبی چگونه درمان می‌شود؟
درمان شامل روان‌درمانی، دارودرمانی و تغییر سبک زندگی است. درمان شناختی-رفتاری یکی از مؤثرترین روش‌ها برای بهبود این اختلال است.
بهترین دارو برای درمان بولیمیا چیست؟
فلوکستین (Fluoxetine) یکی از داروهای مؤثر برای درمان بولیمیا است که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده است.
آیا بولیمیا خطرناک است؟
بله، این اختلال می‌تواند منجر به مشکلات قلبی، گوارشی، افسردگی شدید و حتی خودکشی شود. بنابراین، درمان آن بسیار ضروری است.
آیا پرخوری عصبی با رژیم غذایی قابل درمان است؟
رژیم غذایی منظم و سالم می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما درمان اصلی نیازمند مداخلات روان‌شناختی و رفتاری است.
چگونه می‌توان از پرخوری عصبی پیشگیری کرد؟
ایجاد عادت‌های غذایی سالم، پرهیز از رژیم‌های افراطی، افزایش آگاهی درباره رسانه‌ها و داشتن حمایت روانی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از بولیمیا هستند.
پرخوری عصبی یا بولیمیا و تاثیرات آن بر سلامت جسم و روان
جمع‌بندی
پرخوری عصبی یک اختلال جدی خوردن است که می‌تواند سلامت جسم و روان را به خطر بیندازد. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، افراد مبتلا می‌توانند سلامت خود را بازیابند. حمایت خانواده، تغییر سبک زندگی و دریافت کمک حرفه‌ای از روانشناسان و پزشکان می‌تواند در مسیر بهبود بسیار مؤثر باشد.
اگر شما یا اطرافیانتان علائم پرخوری عصبی را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود در اسرع وقت به متخصص مراجعه کنید.
نویسنده مقاله: ریحانه احمدی
