روانشناسی دروغگویی

تقریبا از هر فرد بزرگسالی درباره دروغ بپرسید می‌گوید که دروغ کار بدیست اما وقتی صحبت از جلوگیری از ایجاد مشکل، حفظ آبرو جلوی رییس و چشم‌پوشی از احساس دیگران به میان می‌آید بسیاری از افراد به راحتی دروغ می‌گویند. محققان بر این باورند تمایل به دروغگویی یک صفت کاملا طبیعی انسانی است. آنها می‌گویند که دروغ به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید نحوه ای که توسط دیگران دیده می‌شوید را دستکاری کنید و خودتان را بهتر از چیزی که هستید نشان دهید.

آسیب‌شناسی دروغ موضوعی در حوزه روانشناسی بالینی نیست اما می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات دیگر مانند اختلالات شخصیت و یا مانیا باشد.

برخی از افراد هستند که بدون هیچ هدف خاصی دروغ می‌گویند. در طول این سالها روانشناسان با تعداد زیادی از این افراد مواجه بوده‌اند و آنها را دروغگویان پتولوژیک و یا اجباری نامگذاری کرده‌اند. روانشناسان تلاش کرده‌اند تا با تحقیقات گسترده طرز تفکر چنین انسان‌هایی را شناسایی نمایند. باورکنید یا نکنید دروغ آنها وقتی در چشمانشان نگاه می‌کنیم هویداست.

چرا افراد بی دلیل دروغ می‌گویند؟

دروغ برای آنان مهم است

افرادی که بی دلیل دروغ می‌گویند، خودشان فکر می‌کنند که دورغگویی آنها دلیل دارد. ممکن است بسیاری در اطرافشان فکر کنند موضوعی که راجع به آن دروغ گفته می‌شود موضوع مهمی نیست اما دروغگویان بر این باورند که اتفاقا بسیار مهم است. شاید این دروغ برای آنان فشار مضاعفی به همراه داشته باشد اما تا شما از آن‌ها اهمیت موضوع را نپرسید،‌ دلیل آن را متوجه نخواهید شد.

راست‌گویی به معنی از دست رفتن کنترل موقعیت است

معمولا افراد دروغ می‌گویند چرا که می‌خواهند کنترل اوضاع را در دست داشته باشند و اثر خودشان را برای تصمیم‌گیری‌ها و واکنش‌هایی که در نظر دارند اعمال کنند. البته بسیاری از اوقات نتیجه برایشان ناخوشایند است چرا که در نهایت این نتیجه مطابق با پیش‌بینی و روایتشان از داستان نبوده و بر وفق مرادشان نیست.

نمی‌خواهند شما را ناامید کنند

شاید همیشه متوجه نشوید اما افرادی که یکی پس از دیگری دروغ می‌گویند بیشتر نگران این هستند که احترام و اعتبارشان را در مقابل دیگران از دست بدهند. آنها می‌خواهند که شما دوستشان داشته باشید، تحت تأثیرشان قرار گیرید و برای آنان ارزش قائل باشید. آنها نگران این هستند که واقعیت مسبب این شود که شما آنها را پس بزنید و باعث خجالتشان گردید.

دروغ مانند یک گلوله برف بزرگتر و بزرگتر می‌شود

کارتونی را به خاطر دارم که فرزندم آن را سالها پیش نگاه می‌کرد که موضوع آن دروغگویی بود. موضوع این است که ما یک دروغ می‌گوییم و برای این که بر روی آن سرپوش بگذاریم دروغ دیگری می‌گوییم و این موضوع مانند یک زنجیره ادامه پیدا می‌کند و هر دروغی که می‌گوییم بزرگتر از دروغ قبلی می‌گردد. این دروغ‌ها بزرگتر و بزرگتر شده تا جایی که دیگر از کنترل ما خارج می‌شوند. در نهایت یک فرد مبتلا به دروغگویی مزمن فکر می‌کند اگر به یک دروغ اعتراف کند در واقع به این که یک دروغگوی بزرگ است، اعتراف کرده است. این تصور باعث می‌شود تا فرد احساس کند که دیگر ارزش و احترامی پیش دیگران ندارد و کسی به او توجه و اعتماد نخواهد کرد.

این دروغ برای آنها حکم دروغ ندارد!

زمانی که تحت فشار هستیم، تصور ما از حقیقت می‌تواند در چالش قرار گیرد. حافظه ما همیشه قابل اعتماد نیست. بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که خاطرات ما تحت تأثیر مولفه‌های گوناگونی است که در طول زمان تغییر می‌کند و هر زمانی که به آنها فکر می‌کنیم بازسازی می‌شوند. معمولا دروغگویان زمانی که تحت فشار موضوعی قرار می‌گیرند حافظه‌شان غیر قابل اعتماد می‌شود. در واقع به بیان ساده تر زمانی که حرف نادرست و دروغی می‌گویند به آن اعتقاد دارند و فکر می‌کنند در آن لحظه دروغ نیست و درست است. ذهنیت آنان در این حالت تحت تأثیر استرس و اتفاقات کنونی قرار می‌گیرد و به دنبال راهی هستند که از این شرایط فرار کرده و موقعیت را به نفع خودشان تغییر دهند. گاهی اوقات این شرایط بدتر می‌شود به گونه‌ای که فرد در ذهنش کلمات را کاملا تغییر داده و جایگزین می‌کند تا بتواند یکی از آنها را با تغییرات لحظه‌ای نیازها و عقایدش همسان نماید.

آنها می‌خواهند این دروغ راست باشد!

در نهایت دروغگو می‌خواهد دروغش عین واقعیت باشد بنابراین سعی می‌کند غریزه‌اش را برای گفتن حرف راست سرکوب کند. به جمله همان تغییری باش که می‌خواهی در دنیا ببینی توسط گاندی دقت کنید. گاهی افراد آرزو می‌کنند که بتوانند با گفتن مداوم چیزی آن را به واقعیت تبدیل کنند. آنها با خودشان فکر می‌کنند می‌توانند از پس آن بر بیایند.

دروغ و دروغگو؛ چرا افراد بی دلیل دروغ می‌گویند؟

مرکز مشاوره و آموزش آگاهانه

نوروفیدبک

نوروفیدبک آگاهانه

رفتارشناسی

دروغگو

دروغ

منبع: ستاره